22 - 09 - 2022

30-lecie Bractwa Kurkowego ROGOŻA

W dniu 10 września 2022 bracia z Bractwa Kurkowego ROGOŻA świętowali 30-lecie reaktywacji bractwa. Z tej okazji odbyło się pięć turniejów strzeleckich. Świętowanie rozpoczęło się od mszy św. polowej odprawionej przez kapelana Bractwa – ks. Wojciecha Rena. W trakcie części oficjalnej pani Angelika Pilarska - Kierownik Muzeum Regionalnego im Wojciechy Dutkiewicz przedstawiła rys historyczny tradycji strzeleckich w Rogoźnie od 1755 roku. Bractwo Kurkowe ROGOŻA kontynuuje te tradycje od 1992. Nie zabrakło wielu życzeń i gratulacji od przybyłych gości między innymi: zaprzyjaźnionych braci strzeleckich z Budzynia, Wągrowca i Murowanej Gośliny, Przewodniczącego Rady Powiatu Obornickiego Bogusława Janusa i Radnej Powiatowej Renaty Tomaszewskiej, Burmistrza Rogoźna Romana Szuberskiego, Rady Miejskiej w Rogoźnie, którą reprezentował Wiceprzewodniczący Zbigniew Chudzicki oraz Radni RM, Komendant Związku Miejsko-Powiatowego OSP RP w Rogoźnie Marek Zieliński, Dyrektora LO im. Przemysława II w Rogoźnie Roberta Kornobisa, w imieniu Rogozińskiego Centrum Kultury życzenia przekazała Angelika Pilarska. Jubileusz 30-lecia nasi Bracia Kurkowi połączyli z strzelaniem okolicznościowym. Nie zabrakło pysznej grochówki, słodkości i wspólnego biesiadowania. Gratulujemy i życzymy kolejnych tak zacnych jubileuszy.

Wyniki turniejów strzeleckich:

Bracki, rocznicowy turniej strzelecki
1 - Bogdan Andrzej Jeran, 2 – Jarosław Łatka, 3 – Józef Ptaszyński

Otwarty turniej strzelecki do tarczy Burmistrza Rogoźna
1 – Wojciech Dworakowski, 2 – Łukasz Pytel, 3 – Jarosław Łatka

Otwarty turniej strzelecki o puchar Starszego Bractwa
1 – Łukasz Pytel, 2 - Jarosław Łatka, 3 – Jan Wieczorek

Otwarty turniej strzelecki dla młodzieży
1 – Marcel Banaszak, 2 – Jakub Rys, 3 – Zuzanna Rakoczy

Otwarty turniej strzelecki do kura
1 – Michał Kubiak, 2 – Bogdan Andrzej Jeran, 3 – Marek Krajniak.

Następny turniej strzelecki planowany jest 11 listopada z okazji Narodowego Święta Niepodległości.

Rys historyczny tradycji strzeleckich w Rogoźnie

Bractwo strzeleckie w Rogoźnie powstało w 1755r. Pod tą nazwą występowało do 1838r. W 1763r. zalegalizowane zostało na mocy przywileju króla Augusta III, w następstwie zabiegów wojewody inowrocławskiego, a uprzednio starosty Rogozińskiego - Władysława Szołdrskiego.

Po pożarze miasta w 1771 r. starosta Jakub Szołdrski wystawił bractwu nowy dokument zawierający statut bracki oraz rozszerzając uprawnienia bractwa. Dokument ten jest znany z duplikatu wystawionego przez tegoż starostę po kolejnym pożarze, podczas którego skrzynkę bracką z dokumentami wrzucono do wody, co spowodowało zniszczenie akt.

Duplikat wystawiony został dn. 7.07.1783r. na mocy protokolarnego zeznania starszego bractwa Józefa Woyczyńskiego i brata Michała Laborowicza, złożonego w Urzędzie Wójtowskim Starego Miasta Rogoźna.

Mimo przejścia pod panowanie pruskie rogozińskie bractwo – podobnie jak większość ówczesnych bractw w Wielkopolsce zachowało swój charakter i zarząd.

Bractwo Strzeleckie obok tejże właśnie nazwy używało również określeń: Zgromadzenie lub Konfraternia. W r. 1805 problemem, który zaprzątał uwagę braci była sprawa wybudowania strzelnicy z funduszu bractwa przy dobrowolnej dopłacie ze składek i miejscowego Magistratu. Spośród członków bractwa w tym okresie wybijają się nazwiska takich braci jak: Onufry Dutkiewicz, (późniejszy burmistrz Rogoźna), Jan Wojewódzki, Feliks Szymański, Antoni Kochanowicz, Karol Kąkiel, Jan i Józef Paliccy, Franciszek Woyczyński, a z Niemców: Martin Millbradt, Peter Arndt, Johann Klatt czy też Carl i Johann Kietzmann.

W latach 1807-1815 Rogoźno weszło w skład Księstwa Warszawskiego. Wówczas funkcję burmistrza miasta sprawował wcześniej wspomniany Onufry Dutkiewicz, wieloletni starszy bractwa strzeleckiego.

W okresie Wiosny Ludów 1848r. rogozińska gildia strzelecka zdominowana przez Niemców wystąpiła przeciwko polskiemu ruchowi powstańczemu. Jak podają źródła, ta „prusko-patriotyczna” postawa została wynagrodzona. Król Fryderyk Wilhelm IV nadał bractwu przywilej ozdobienia sztandaru wstęgą w czarno-białych barwach Hohenzollernów. W 1906 r. uroczyście obchodzono, choć z rocznym opóźnieniem, 150 - rocznicę założenia Bractwa Strzeleckiego w Rogoźnie. Z tej okazji otrzymało bractwo nowy sztandar, na którego drzewcu zamocowano pamiątkowe srebrne „gwoździe” od gild uczestniczących w jubileuszu.

U schyłku pruskich rządów rogozińskie Bractwo Strzeleckie liczyło 60 członków, w tym 10 Polaków. Wybuch I wojny światowej spowodował kilkuletnią przerwę w działalności bractwa (nie odbywano zebrań ani strzelań). Powstanie Wielkopolskie 1918/1919r. położyło kres pruskim rządom.

Jeszcze ponad rok po wyzwoleniu trwały zabiegi mające na celu spolszczenie rogozińskiego Bractwa Strzeleckiego. Dnia 14 stycznia 1920r. na wniosek burmistrza Augustyna Smukalskiego grupa polskich mieszkańców Rogoźna wstąpiła do bractwa, które liczyło teraz przeszło 70-ciu braci Polaków i 30 Niemców. Podczas Walnego Zebrania w dniu 21 kwietnia 1920r. przy obecności 52 członków wybrano nowy, polski zarząd. Funkcję przewodniczącego objął prof. Mikusiński, sekretarzem został Ganske, a skarbnikiem Mańczak.

Podczas zebrania zarządu w 1927 r. padła propozycja utworzenia przy Bractwie Strzeleckim klubów: kręglarskiego i tenisowego.

Dnia 13 sierpnia 1927 r. na II Kongresie Bractw Strzeleckich w Poznaniu zjednoczono poszczególne bractwa w „Zjednoczenie Kurkowych Bractw Strzeleckich Rzeczpospolitej Polskiej”. Do tegoż Zjednoczenia przystąpiło również Bractwo Strzeleckie w Rogoźnie

W okresie II Rzeczypospolitej bractwo rogozińskie używało mundurów i akcesoriów wzorowanych na umundurowaniu niemieckim (pruskim). Mundur składał się z ciemnozielonej kurki z czarnymi wyłogami, czarnych spodni i kapelusza również ciemnozielonego z umieszczonym na nim wyciętym z blachy Orłem (wzorowany na orle z czapek powstańców wielkopolskich). Kapelusz króla był ozdobiony pióropuszem (rajer).

Król nosił ponadto, jako oznakę swej godności szpadę (lub pałasz) przy boku zaś zdobił go łańcuch i narodowy krzyż królewski. Mundur króla zdobiły haftowane naramienniki.

W sierpniu 1929 r. miał miejsce w Rogoźnie 2-gi Zjazd Podokręgu Wągrowieckiego. Ażeby ten zjazd uświetnić rogozińskie bractwo kurkowe wyznaczyło na dzień 4 sierpnia (niedziela) uroczystość poświęcenia nowej strzelnicy (Dom Strzelecki) w Parku Przemysława. Nowo wybudowana strzelnica posiadała małą salkę, stanowiska strzelnicze na 10 tarczy i ogród.

Liczebność członków bractw na przestrzeni lat ulegała zmianie: 60 – 80 braci w 1920r., 45 braci w r. 1933 (27.12) i 31 członków w 1939 r.

W obliczu zagrożenia ze strony Niemiec hitlerowskich bractwo wystosowało dnia 17 kwietnia 1939 r. odezwę p.n.: „Ojczyzna woła o pomoc”, w której zachęciło wszystkich braci i sympatyków, do wzięcia udziału w strzelaniu do tarczy „Obrona Narodowa” w dniu 3 maja. Fundusze uzyskane ze strzelania miały być przeznaczone na zakup karabinu maszynowego dla Wojska Polskiego. W dniach 29 i 30 maja (Zielone Świątki) urządzono strzelanie królewskie (ostatnie już w dziejach rogozińskiego bractwa), w którym, zwyciężył Szczepan Boch. Pod datą 16 czerwca1939 r. zapisano ostatni protokół z zebrania zarządu. Wybuch II wojny światowej w dniu 1 września 1939 r. położył kres istnieniu Bractwa Strzeleckiego w Rogoźnie. Ostatnim królem kurkowym piastującym tą zaszczytną funkcję był Szczepan Boch.

REAKTYWACJA 1992

Po zmianach ustrojowych w latach 1989-1990 zaistniała możliwość odnowienia Bractwa Strzeleckiego (Kurkowego) w Rogoźnie. Powołano w tym celu komitet organizacyjny Bractwa z Franciszkiem Lange wraz z grupą miłośników tradycji bractw strzeleckich, sięgających XVIII w. 10 listopada 1992 r. w budynku Muzeum Regionalnego im. Wojciechy Dutkiewicz w Rogoźnie zorganizowano pierwsze zebranie organizacyjne. Przyjęto wówczas nazwę Bractwo Kurkowe „Rogoża”. Ślubowano na stary sztandar bracki z 1906 r.- w obecności delegacji Kórnicko-Bnińskiego Bractwa Kurkowego. Wybrano nowy Zarząd, na czele którego stanął Franciszek Lange.

25 stycznia 1993 r. w Sądzie Wojewódzkim w Poznaniu dokonano wpisu miejscowego bractwa do rejestru stowarzyszeń.

3 maja 1993 r. po ponad 50-letniej przerwie odbyła się pierwsza defilada ulicami Rogoźna. Pierwszym powojennym królem brackim został wcześniej wspomniany Franciszek Lange. Pierwszym kapelanem został ks. kan. Edmund Ławniczak, proboszcz parafii pw. św. Wita. Dnia 25 stycznia 1995 r. Bractwo Kurkowe „Rogoża” przyjęte zostało do Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP z siedzibą w Poznaniu, co pozwoliło na znaczne ożywienie i poszerzenie kontaktów z innymi bractwami, nie tylko polskimi. Bowiem w dniach od 30 sierpnia do 1 września 1996 r. delegacji braci z Rogoźna uczestniczyła w XI Zlocie Europejskiej Federacji Historycznych Bractw Strzeleckich w Haaksbergen w Holandii.

6 maja 1995 r. odbyła się uroczystość 240-lecia miejscowego Bractwa Strzeleckiego, na której poświęcono nowy sztandar.

Założyciele Bractwa Kurkowego „Rogoża” 1992 r.

Grządzielski Bolesław, Janowski Tadeusz, Jeran Bogdan Andrzej, Kaczmarek Feliks, Krajniak Marek, Krowicki Krzysztof, Lange Franciszek, Marszał Ryszard, Mielke Edmund, Mielke Zenon, Soloch Jerzy, Stępień Jan, Pawlak Lech, Wańkowicz Gustaw, Wiese Leon, Zieliński Romuald, Kazimierz Lis.

Pierwszy Zarząd Bractwa Kurkowego „Rogoża” 1992 r.

* Lange Franciszek - prezes

* Marszał Ryszard - V-ce prezes

* Lis Kazimierz - sekretarz

* Krajniak Marek - skarbnik

* Janowski Tadeusz - komendant

* Wiese Leon - Marszałek

* Grządzielski Bolesław - Członek Zarządu

Sąd Honorowy Bractwa Kurkowego „Rogoża” 1992 r.

* Zieliński Romuald - przewodniczący

* Witkowski Tadeusz - członek Sądu

* Pierwoła Andrzej - członek Sądu

Komisja Rewizyjna Bractwa Kurkowego „Rogoża” 1992 r.

* Mielke Edmund - przewodniczący

* Stępień Jan - członek KR

* Soloch Jerzy - członek KR

Do tradycji Bractwa Kurkowego „Rogoża” należą: Turniej Trzech Króli/styczeń/, Turniej Konstytucyjny, tj. strzelanie okolicznościowe z okazji Konstytucji 3 Maja, Turniej Królewski o godność Króla Kurkowego /maj/, Turniej Memoriałowy Króla Przemysława II /czerwiec/, Turniej Żniwny, tj. strzelanie o godność Króla Żniwnego /wrzesień/, Turniej Bracki, tj. strzelanie okolicznościowe o Puchar Starszego Bractwa /wrzesień/, Turniej Niepodległościowy z okazji Święta 11 Listopada, strzelanie otwarte o Puchar Starosty,

Królowie Kurkowi od 1992 r. do 2022 r.

Franciszek Lange – Król Kurkowy w latach 1993, 1994

Jan Stępień – Król Kurkowy w latach 1995, 2000,2009,2018, 2019,2020

Wojciech Dworakowski– Król Kurkowy w roku 1996

Leon Wiese– Król Kurkowy w roku 1997

Gustaw Wańkowicz– Król Kurkowy w latach 1998, 2006,2007,2008

Bolesław Grządzielski– Król Kurkowy w roku 1999

Tadeusz Witkowski – Król Kurkowy w roku 2001

Ryszard Marszał – Król Kurkowy w roku 2002

Jerzy Soloch - – Król Kurkowy w roku 2003

Andrzej Pierwoła– Król Kurkowy w latach 2004,2016

Jan Jenczyk– Król Kurkowy w latach 2005,2014,2015