Urząd Miejski w Rogoźnie
Powróć do: Ciekawe miejsca

Parkowo

 

Zabytki Parkowa:

Kościół NMP Królowej Świata i św. Małgorzaty - wpis do rejestru zabytków nr AK-11a/103 z 12.12.1932r.

Historia parafii w Parkowie sięga XIV wieku. Wtedy to wzniesiono pierwszy kościół. Kolejny kościół wzniesiono w 1448 roku przy lokacji miasta Sławkowo. W latach 1425-1462 wymieniani są plebani Mikołaj, Piotr, Jan, Grzegorz i Andrzej. W latach 1549-1603 kościół znajdował się w rękach protestantów. Zrujnowany budynek zastąpiono nowym, zbudowanym w 1677 roku. Jego konsekracji dokonał sufragan poznański Maciej Kurski. Ten trzeci kościół przetrwał do końca XVIII wieku. Obecny kościół zbudowany został w latach 1780-1802, z fundacji Franciszka Rostworowskiego, generała Adama Grabowskiego, Ludwiki z Turnów Grabowskiej Zienkowiczowej i Ksawerego Zienkowicza. Na mocy legatu Franciszka Rostworowskiego budowę kościoła dokończyć miał Józef Wybicki, autor "Mazurka Dąbrowskiego". Nową świątynię, pierwotnie benedykowaną, konsekrował dopiero w 1845 roku metropolita gnieźnieński i poznański, abp Michał Leon Przyłuski. W latach II wojny światowej kościół zamieniono na magazyn sprzętu elektrotechnicznego.

Świątynia zbudowana została w stylu barokowo-klasycystycznym na planie koła z centralnie umieszczoną kopułą, na wysokim tamburze (bęben). Kopuła jest przykryta blachą miedzianą i zwieńczona hełmem stożkowatym z kulą i krzyżem. Dach wygięty, półkopulasty. Kościół murowany, otynkowany, posiada na elewacji ozdobne pilastry, między którymi ulokowane zostały na przemian okna i nisze okienne zakończone półkoliście. Wejście główne zamknięte łukiem, ponad nim tablica z datą 1780 i okno w formie owalu. Środkowa część kościoła wydzielona ośmioma arkadami, które tworzą osiem pomieszczeń w formie kaplic. W nich między innymi prezbiterium, kruchta (nad nią chór), dwa ołtarze boczne i zakrystia. Pod kościołem krypta, w której złożone są doczesne szczątki proboszczów i fundatorów. Kopuła zdobiona jest malowidłami, a fryz belkowania imitacją stiuku.

Najważniejszym zabytkiem znajdującym się wewnątrz świątyni jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem przedstawionej jako Królowa Świata, szkoły hiszpańskiej z około połowy XVII wieku w sukience srebrnej z XVIII wieku. Rama dekorowana motywem liści akantu.

Inne elementy wyposażenia: tabernakulum z początku XX wieku; stacje drogi krzyżowej z XIX wieku, wykonane ze stiuku i polichromowane; rzeźby z około 1800 roku: św. Antoniego z Dzieciątkiem i św. Wawrzyńca (w ołtarzu głównym), Matki Bożej i św. Jana (w ołtarzu bocznym północnym) oraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i Chrystusa (w ołtarzu bocznym południowym); monstrancja ze złoconego srebra z połowy XVIII wieku; kielich mszalny z początku XX wieku, bogato zdobiony; tablice z wotami i miedziorytem z 1770 roku; metalowa lampka wieczna z XIX wieku; organy klasycystyczne z 1800 roku; płyta nagrobna z piaskowca rodziny Grabowskich (z około 1810 roku) - znajduje się w posadzce, pośrodku płyty herb złożony: Grzymała (Grabowscy), Ogończyk (Bukowieccy), Trzy Kotwice (Turno), Wierzbna (Rydzyńscy) i Nałęcz (Rostworowscy); liczne tablice epitafijne fundatorów kościoła (wśród nich Adama Grabowskiego i Ludwiki z Turnów) oraz proboszczów parkowskich umiejscowione są na ścianach.

Podczas generalnego remontu dachu kościoła w 2000 roku, w kuli na szczycie wieży dokonano ciekawego odkrycia. Otóż znajdowały się w niej dwie szczelnie zamknięte, blaszane tuby, w których ukryte były opisy kościoła i parafii, przykładowe egzemplarze gazet i monet oraz fotografie. Pierwsza tuba, której zawartość sporządzona zostałą przez proboszcza Wiktora Mędlewskiego, umieszczona podczas remontu w 1895 roku, a drugą w 1950 roku, w ramach remontu po zniszczeniach z okresu II wojny światowej (pocisk altyleryjski zrobił wyrwę w górnej kopule), umieszczono na polecenie proboszcza Floriana Łodziga. Zawartość obu tub została po obejrzeniu ponownie zamknięta i umieszczona w kuli, a ówczesny proboszcz - ks. Zbigniew Szyk, dodał trzecią tubę z aktualnymi materiałami na pamiątkę dla następnych pokoleń.


 

Dzwonnica - wpis do rejestru zabytków nr 1587 z 29.07.1974r.

Drewniana o konstrukcji słupowej przykryta czterospadowym dachem, oszkalowana, z półkolistymi prześwitami w górnej części, wzniesiona w I poł. XIX wieku w bezpośredniej bliskości kościoła. Wewnątrz dwa dzwony - z XVI i XVIII wieku. Dzwonnica znajduje się na cmentarzu przykościelnym otoczonym pochodzącym z końca XIX wieku murowanym ogrodzeniem składającym się z ceglanej tynkowanej ściany i ozdobnej bramy.

Na cmentarzu przykościelnym nagrobek ks. Wiktora Mędlewskiego, proboszcza parkowskiego (1890-1924) i dziekana rogozińskiego, powstańca wielkopolskiego, zasłużonego działacza narodowego i społecznego.

Plebania - murowana, otynkowana parterowa, przykryta dachem dwuspadowym. Wybudowana w XIX wieku, znajduje się około 50 m od kościoła.

"Poniatówki" - zespół zabytkowych zagród wybudowanych w latach 30-tych XX wieku na obrzeżach wsi dla sprowadzonych wówczas górali. W tym samym stylu Kuźnia z 1937 roku wybudowana przy drodze prowadzącej do Słomowa (tzw. Droga Słomowska). Nazwa "poniatówki" pochodzi od ówczesnego ministra rolnictwa Juliusza Poniatowskiego. Do dziś w Parkowie zachowały się w różnym stanie 33 zagrody.

Park wiejski

Park utworzony został w 1919 roku staraniem ówczesnego kierownika Szkoły Powszechnej w Parkowie Stanisława Polczyńskiego. Ilość drzew (lip) posadzonych w parku ma przypominać o liczbie mieszkańców Parkowa, którzy zginęli w czasie I wojny światowej. Park posadzono na miejscu dawnego placu wiejskiego od wieków służącego mieszkańcom wsi, znajdującego się w centralnym miejscu Parkowa - naprzeciw głównej bramy kościoła i pomiędzy dwoma budynkami szkolnymi - jednym z roku 1867 i drugim z lat 1909-1911 (zburzony, na jego miejscu wzniesiono w 1988 roku obecną szkołę). Czwarty bok prostokątnego placu zajmowała XIX-wieczna szachulcowa karczma, na miejscu której w roku 1974 wzniesiono budynek Wiejskiego Ośrodka Zdrowia, a także szachulcowa organistówka z początku XIX wieku, zachowana do dzisiaj, obecnie otynkowana i znacznie przebudowana.

Układ przestrzenny Parkowa wykazuje cechy jednego z najstarszych układów - historycznego układu owalnicy, a częściowo również wielodrożnicy. Zachowało się kilka starszych budynków mieszkalnych z II połowy i końca XIX wieku (np. Parkowo nr 11, 12, 15, 92, 140, 141). Dawne miejskie rozplanowanie nie zachowało się.

Zdjęcie Parkowa wykonane z wieży kościelnej w 1950 roku.

W nowoczesnym budynku Zespołu Szkół w Parkowie, w skład którego wchodzą Szkoła Podstawowa im. Józefa Wybickiego i Gimnazjum o tym samym imieniu, mieści się Izba Pamięci Józefa Wybickiego nazywana również Szkolną Salą Tradycji. Izba znajduje się na II piętrze budynku szkoły. Gromadzi zbiory dotyczące dziejów szkoły oraz Parkowa i okolic, a także pamiątki dotyczące Józefa Wybickiego i innych wybitnych postaci związanych ze społecznością lokalną. Zwiedzenie izby możliwe jest po wcześniejszym zgłoszeniu w sekretariacie szkoły - tel. 67 2610 505.